Hoe kan ik mijn kind leren zichzelf te vermaken
“Mijn dochter is zeven jaar en kan zichzelf niet vermaken. TV en computer vindt ze leuk om alleen te doen, maar voor de rest kan ze niet alleen tot spelen komen. Kleuren wil ze wel, maar samen met mij. Puzzelen? Leuk, maar samen met haar moeder. Ik word hier soms zo moe van. Hoe kan ik mijn dochter leren om zelf tot spelen te komen, in plaats van altijd een beroep te doen op mij?”
Sommige kinderen kunnen heel goed alleen spelen, en andere kinderen kunnen dit niet zo goed. Elk kind is daarin anders van aanleg. Kijk maar om u heen in uw kring van familie, vrienden en bekenden: sommige mede-volwassenen kunnen zich prima alleen vermaken, anderen floreren met (veel) mensen om zich heen.
Dit betekent niet dat u uw kind niet kunt oefenen in het zich alleen vermaken. Integendeel.
Allereerst is het goed om te kijken hoe u tot nog toe gereageerd heeft. Geeft u vaak toe, en gaat u dus steeds maar spelen met uw dochter? Of laat u haar haar gang gaan en moppert u dat ze zichzelf niet kan vermaken? Beide reacties kunnen er voor zorgen dat uw dochter alleen nog maar meer gaat vragen, zeuren of zelfs claimen om uw inbreng in haar spel.
Uw dochter heeft de leeftijd dat u dingen met haar kunt bespreken. Belonen werkt hierbij altijd goed. U kunt bijvoorbeeld afspreken dat u haar even op weg helpt, en dat u haar dan alleen laat spelen. Laat uw dochter zoveel mogelijk zelf kiezen wat ze wil gaan doen. Lukt dit echt niet, dan kunt u twee of drie mogelijkheden geven waaruit ze mag kiezen. In het begin kunt u de kookwekker zetten en afspreken dat ze gedurende bijvoorbeeld een kwartier alleen speelt. Na het kwartier krijgt ze dan een beloning. Dit kan zijn in de vorm van weer wat aandacht van u, maar het kan ook een stickertje zijn. Vijf of tien stickers geplakt? Klein cadeautje. Op deze leeftijd zijn kinderen doorgaans erg gemotiveerd voor deze vorm van beloningen! Let wel op: de beloning is een middel, geen doel. Bouw de tijd waarin uw dochter alleen speelt op, en de beloning langzamerhand af.
Als dit een poosje goed gaat, kunt u nieuwe afspraken maken: nu gaat uw dochter zelf iets kiezen om te doen, en ook zelf haar spel beginnen, zonder uw hulp. Complimenteer uw kind steeds wanneer het goed gaat met het alleen spelen. Een compliment geeft veel zelfvertrouwen!
Nog wat zaken om te overdenken:
- Als kinderen teveel speelgoed hebben, is het moeilijker om te kiezen en tot spel te komen. Soms is het goed een deel van het speelgoed gedurende een tijdje weg te zetten. Na een maand of zo is het dan weer helemaal nieuw, en krijgen kinderen nieuwe impulsen om te spelen.
- U kunt gerust tegen uw kind zeggen dat u even geen tijd hebt. U hoeft niet voortdurend beschikbaar te zijn. Zeg altijd wat u aan het doen bent, en geef een tijd aan, bijvoorbeeld: Ik lees nu de krant. Over tien minuten kom ik even bij jou! Hou u vervolgens aan de tijd.
- Zeurt uw kind om uw aandacht in het spel? Zeuren mag: op de gang, of op haar kamer. Maar niet in uw nabijheid. Wees hierin vriendelijk en consequent: ”Ik zie je heel graag als je klaar bent met zeuren!” Zo schept u duidelijkheid: positief gedrag wordt beloond, negatief gedrag heeft geen effect.
- Kinderen vinden exclusieve aandacht van ouders altijd heerlijk. Even je verhaal doen, even voorlezen… Elke dag een vaste tijd waarin uw dochter u voor zich alleen heeft, kan een positief effect hebben op de hele dag. Dit kan zijn bij het naar bed brengen, of uit school, of…. vul maar in!
- Stimuleer uw kind tot het samen spelen met leeftijdgenoten. Niets zo goed voor de spelontwikkeling van kinderen als andere kinderen!
Eline Quist-Loosman is orthopedagoge en moeder van drie kinderen.